Sa njerëz do t’i kishte bota sikur vdekja mos të ekzistonte
Homo sapiens (dmth., Njerëzit që ishin afërsisht si ne tani) e përshkuan së pari Tokën rreth 50.000 vjet më parë. Që atëherë, më shumë se 108 miliardë anëtarë të specieve tona kanë lindur ndonjëherë, sipas vlerësimeve të Byrosë Referuese të Popullsisë (PRB). Duke pasur parasysh popullsinë e tanishme botërore prej rreth 7.5 miliardë (bazuar në vlerësimet tona më të fundit që nga mesi i vitit 2017), kjo do të thotë se ne që aktualisht jetojmë përfaqësojnë rreth 7 për qind të numrit të përgjithshëm të njerëzve që kanë jetuar ndonjëherë.
Për të qenë të sigurt, llogaritja e numrit të njerëzve që kanë jetuar ndonjëherë, një pjesë i takon shkencës dhe një pjesë artit. Nuk ekzistojnë të dhëna demografike për 99 për qind të hapësirës së ekzistencës njerëzore. Megjithatë, me disa supozime rreth popullsisë parahistorike, mund të marrim një ide të përafërt të këtij numri historik (shih Tabelën 1)
Çfarë mund të bëjmë për popullsinë ne prehistori dhe historinë?
Çdo vlerësim i numrit të përgjithshëm të njerëzve që kanë jetuar ndonjëherë varet në thelb nga dy faktorë: sa gjatë njerëzit mendohet të kenë qenë në Tokë dhe madhësia mesatare e popullatës njerëzore në periudha të ndryshme.
Përcaktimi i një kohe kur raca njerëzore në fakt erdhi në ekzistencë nuk është e drejtpërdrejtë. Hominidët e përshkuan Tokën që prej disa milionë vjetësh, dhe paraardhësit e ndryshëm të Homo sapiens u shfaqën të paktën në fillim të vitit 700,000 para erës sonë. Sipas Determinantëve të Kombeve të Bashkuara dhe Pasojat e Trendeve të Popullsisë, Homo sapiens modern mund të jenë shfaqur rreth 50,000 p.e.s.
Me lindjen e bujqësisë, rreth 8,000 p.e.s., popullsia botërore ishte diku rreth 5 milionë. (Shifrat shumë të përafërta janë dhënë në tabelë, duke përfaqësuar mesataret e një vlerësimi të shkallëve të dhëna nga Kombet e Bashkuara dhe burime të tjera.) Rritja e ngadaltë e popullsisë gjatë periudhës 8,000-vjeçare – nga rreth 5 milion në 300 milionë në vitin 1 të epokës sonë rezulton në një shkallë shumë të ulët rritjeje prej vetëm 0.0512 për qind në vit. Është e vështirë të dalësh me një madhësi mesatare botërore të popullsisë gjatë kësaj periudhe. Në të gjitha gjasat, popullsitë njerëzore në rajone të ndryshme u rritën ose u ulën në përgjigje të varfërisë që kaplonte botën në epoka të ndryshme, armiqësive mes fiseve të atëhershme dhe ndryshimin e motit dhe kushtet klimatike.
Supozimi i normës së lindjeve do të ndikojë shumë në vlerësimin e numrit të njerëzve që kanë jetuar ndonjëherë. Vdekshmëria foshnjore në ditët më të hershme të racës njerëzore moderne mendohet të ketë qenë shumë e lartë – ndoshta 500 vdekje foshnjore për 1,000 lindje, ose edhe më të larta. Fëmijët ishin ndoshta një përgjegjësi ekonomike midis shoqëruesve të gjahtarëve-grumbulluesve, një fakt që mund të kishte çuar në praktikën e vrasjes së fëmijëve.
Në vitin 1 të epokës sonë, bota mund të kishte rreth 300 milionë njerëz. Një vlerësim i popullsisë së Perandorisë Romake, që përfshin Spanjën në Azinë e Vogël, në vitin 14 të erës sonë, është 45 milionë. Historianë të tjerë, megjithatë, e cilësuan shifrën dy herë më të lartë, duke sugjeruar se si mund të jenë vlerësimet e pasakta të popullsisë të periudhave të hershme historike.
Deri në vitin 1650, popullsia e botës u rrit në rreth 500 milionë. Norma mesatare vjetore e rritjes ishte në fakt më e ulët në këtë periudhë sesa norma e sugjeruar për periudhën e mëparshme nga viti 8,000 B.C. në vitin 1 A.D. Një nga arsyet për rritjen jonormale të ngadalshme ishte vdekja e zezë. Kjo murtajë e tmerrshme nuk ishte e kufizuar vetëm në Evropën e shekullit të 14-të, por mund të ketë filluar në Azinë Perëndimore rreth vitit 542 AD, dhe u përhap nga atje. Ekspertët besojnë se gjysma e Perandorisë Bizantine u shkatërrua nga murtaja në shekullin e 6-të, një total prej 100 milionë vdekjesh. Lëvizje të tilla të mëdha në përmasat e popullsisë gjatë periudhave të gjata, përbëjnë në masë të madhe problemin e vlerësimit të numrit të njerëzve që kanë jetuar ndonjëherë.
Deri në 1800, megjithatë, popullsia botërore kaloi 1 miliardë njerëz, dhe që atëherë ka vazhduar të rritet në 7.5 miliardë që sot jemi. Kjo rritje është nxitur në masë të madhe nga përparimet në mjekësi dhe të ushqyerit që uli normat e vdekjeve, duke lejuar më shumë njerëz të jetojnë në vitet e tyre riprodhuese.
Si do të arrijmë nga 2 milionë në 108 milionë?
Të menduarit e numrit të njerëzve të lindur ndonjëherë kërkon zgjedhjen e madhësive të popullsisë për pikat e ndryshme nga antikiteti në të tashmen dhe aplikimi i normave të supozuara të lindjeve për secilën periudhë. E fillojmë me vetëm dy njerëz (një qasje minimale!).
Një faktor i komplikuar është modeli i rritjes së popullsisë. A u rrit në njëfarë niveli dhe pastaj luhatet në mënyrë të egër në përgjigje të krizës së urisë dhe ndryshimeve në klimë? Apo u rrit me një normë konstante prej një pike në tjetrën? Ne nuk mund t’i dimë përgjigjet e këtyre pyetjeve, ndonëse paleontologët kanë prodhuar një sërë teorish. Për qëllimet e këtij studimi, supozohet se një normë konstante e rritjes aplikohet për çdo periudhë deri në kohët moderne. Nivelet e lindjes u vendosën në 80 për 1,000 në vitin 1 të erës sonë dhe në 60 për 1,000 nga viti 2 deri më 1750.
Kjo qasje gjysmë-shkencore jep një vlerësim prej rreth 108.4 miliardë lindjesh që nga fillimi i racës njerëzore moderne. Është e qartë se periudha 8,000 para erës sonë. në 1 A.D është çelësi i madhësisë së numrit tonë, por, për fat të keq, pak është i njohur numri për madhësinë e popullsisë në atë epokë. Nëse do të bënim ndonjë hamendje, mund të ishte që metoda jonë nënvlerëson numrin e lindjeve deri në një farë mase. Supozimi i rritjes së vazhdueshme të popullsisë në periudhën e mëparshme mund të nënvlerësojë madhësinë mesatare të popullsisë në atë kohë. Dhe, sigurisht, duke e shtyrë datën e mbërritjes së njerëzimit modern në planet para vitit 50,000 B.C. do të rriste edhe numrin, edhe pse ndoshta jo edhe aq shumë.
Tabela 2. Historiku i Popullsisë
Pra, vlerësimi ynë këtu është se rreth 7 përqind e të gjithë njerëzve të lindur ndonjëherë janë të gjallë sot (shih Tabelën 2)./FaktePlus