Historia e pazakontë e Transnistrias: Ka ushtrinë dhe monedhën e saj, por nuk njihet si shtet
Prej mijëra vjetësh, njerëzimi ka njohur ekzistencën e kulturave, fiseve dhe bashkësive të ndryshme. Ato u bënë gradualisht qytetet e mëdha aktuale që përfaqësojnë shoqëritë tona. Gjatë shekullit të kaluar, bota ka bërë një punë të madhe në vendosjes në hartë të çdo fisi të vogël që ekziston në këtë tokë.
Por gjithsesi ekziston edhe një vend që konsiderohet joekzistent, edhe pse aty jetojnë njerëz. Transnistria ose e njohur gjithashtu si Republika Prindestrovskaia Moldavskaia, është një vend i vogël i pozicionuar midis shteteve të Moldavisë dhe Ukrainës.
Gjatë epokës së Bashkimit Sovjetik, Transnistria ishte vetëm një pjesë tjetër e terrorit të madh të vendit komunist.
Ajo cilësohej shpesh si pjesë e Moldavisë, por vetë kjo e funditka qenë një shtet historikisht i nëpërkëmbur, pasi gjatë epokës së Bashkimit Sovjetik pronësia e saj kaloi në vende të ndryshme si Hungaria, Rumania, Gjermania dhe padyshim Bashkimi Sovjetik.
Në vitin 1989 kur Bashkimi Sovjetik filloi të shembet, dhe bashkë me të edhe komunizmi brenda Evropës Lindore, kjo hapësirë mbeti pa një pushtet në krye, dhe Ukraina po zhvillonte një betejë politike kundër Moldavisë mbi pronësinë e Transistrias.
Njerëzit atje nuk donin të ishin pjesë as të Ukrainës dhe as të Moldavisë. Ata donin të ishin pjesë e vendit të tyre, prandaj në vitin 1990 krijuan Transnistrian. Hapi i parë që u ndërmor ishte themelimi i një force të fortë ushtarake, për t’u siguruar se nuk do të detyroheshin as nga Ukraina dhe as nga Moldavia që të bëheshin pjesë e vendeve të tyre.
Gjatë viteve të para, u krijua një sistem politik gjysmë-presidencial, që arriti të nënshkruajë disa marrëveshje me Ukrainën dhe Moldavinë. Si pjesë e këtyre të fundit, Ukraina importon mallra nga Transnistria me dokumente të përpunuara nga zyrat doganore moldave dhe anasjelltas.
Gjatë 5 viteve të para, Ukraina mendonte se Transistria ishte një bazë ushtarake ruse. Për këtë arsye, Kievi u përpoq që ta pengonin vendin në çfarëdolloj mënyre që mundi, derisa të zbulonte se çfarë synimi kishte Transnistria. Është interesant fakti që shumica e udhëheqësve politikë që e kanë formuar Tranistria nuk janë vendas.
Ata janë ose moldavë ose ukrainas. Transnistria nuk është tamam demokratike, as kapitaliste dhe as komuniste. Mënyra më e mirë për ta përshkruar këtë territor është në fakt një përzierje e të trejave, çka e bën sistemin e saj politik të funksionojë mjaft mirë, bazuar në evolucionin ekonomik të 5 viteve të fundit.
Mënyra se si funksionon qeveria është përmes një parlamenti me një dhomë. Një nga gjërat që u bën përshtypje vizitorëve në këtë vend, është numri i madh i ushtarëve që patrullojnë, një panoramë shumë e ngjashme me atë që ndodhte dikur në Bashkimin Sovjetik.
Sot, ky vend njihet vetëm nga Moldavia, Rumania, Bjellorusia dhe Ukraina, dhe jo nga pjesa tjetër e botës. Rusia ka qëndruar neutrale ndaj saj. Asaj nuk i intereson, apo nuk dëshiron të përfshihet në këtë çështje.
Transnistria është quajtur gjithashtu nga disa historianë si Bashkimi Sovjetik modern, për shkak të autenticitetit të njerëzve, dhe mënyrës së tyre të jetesës. Shumë njerëz nga Evropa Lindore kanë filluar vitet e fundit ta vizitojnë Trasnistria, sidomos ata nga Rusia që janë në kërkim të një udhëtimi nostalgjik në Bashkimin Sovjetik.
Shumica e shërbimeve publike, restorantet, shkollat dhe vendet e tjera janë lënë saktësisht siç ishin 30 vjet më parë në epokën sovjetike. Edhe pse të rinjtë kanë një pikëpamje të ndryshme mbi situatën, shumica e të rriturve dhe të moshuarve që kanë jetuar gjatë epokës sovjetike, thonë se ata e donin stilin e jetës komuniste, dhe se në atë kohë bënin një jetë të mirë.
Njerëzit këtu do të donin të ishin më të pavarur, aq më tepër kur bota nuk i njeh ata si një shtet vend. Rusia e ka ndihmuar financiarisht Transnistrian që të zhvillohet, edhe pse disa mund të thonë se kjo është bërë vetëm për propagandë.
Ukraina është e shqetësuar pas marrëveshjes së fundit të nënshkruar nga Transnistria dhe Rusia, pasi aty lejohet që Rusia të çojë trupat e saj në territorin e Transnistrias, çka mund ta bëjë këtë të fundit Krimenë e re.
Sipas ligjit ndërkombëtar, nuk ka asnjë arsye pse ky territor të mos konsiderohet një shtet. Që një vend të bëhet i tillë, duhet të përmbushë 4 kritere specifike të përcaktuara nga Konventa e Montevideos mbi të Drejtat dhe Detyrat e Shteteve, një traktat i nënshkruar në kryeqytetin Uruguaj, më 26 Dhjetor 1933:një popullsisë të përhershme, një territor të përcaktuar qartë, një qeveri, dhe aftësinë për të hyrë në marrëdhënie me shtetet e tjera.
Shumëkush mund të thotë se ky territor nuk plotëson kriterin e kartave. Por kjo nuk po ndodh, sepse shumica e shteteve e trajtojnë Transinstrian sikur të mos ekzistojë në këtë botë. Disa shtete e shohin atësi një shaka, sidomos kur bëhet fjalë për monedhën e saj që është cilësuar si një “xheton lojërash”.
Monedha e saj, rubla trasnistiriane është prodhuar prej plastike. Por kjo e ka një arsye. Monedhat plastike e bëjnë më të lehtë përdorimin e tyre nga e gjithë popullsia, që paguan kryesisht me para në dorë. Një elemente tjetër interesante në lidhje me monedhat, është se ato janë bërë në forma të ndryshme, në mënyrë që edhe të verbrit ta dinë se sa vlen monedha që kanë në dorë
